VoIP ( Vocie Over IP = IP üzerinden ses transferi ) Nedir? Ne için ve Nasıl Kullanılır? | Simet Bilişim Teknolojileri A.Ş.

VoIP ( Vocie Over IP = IP üzerinden ses transferi ) Nedir? Ne için ve Nasıl Kullanılır?

Sisteminizde VoIP kullanmak istemektesiniz ama sorlarınız mı var ?


 

VoIP (Voice over IP – Internet Protokolu üzerinden Ses Taşıma) günümüzün en önemli iyileştirmelerindir. İyileştirmelerinden çünkü yeni bir buluş keşif ya da sistem değildir aslında yapılan işlem hali hazırda kullanılmakta olan kablolu sistemin tamimiyle ve bir kaç modernizasyon ile IP üzerine taşınmasıdır. Bilindiği gibi insanların en büyük gerekliliklerinden birisi iletişim ihtiyacıdır,  doğal olarak en çok kullandığımız iletişim sistemi de konuşmak. Bu durumda VOIP sisteminin sağlaması gereken sesin en az kabloluda olduğu kadar kaliteli, daha yüksek güvenlikle ve daha düşük maliyet ile kullanılabilir olmasıdır ve tahmin edebileceğiniz gibi VOIP bunların hepsini fazlası ile karşılamaktadır. Ülkemizde ve Dünya da büyük operatörler kendi alt yapılarının büyük bir kısmını VOIP ya da yine IP üzerinden çalışan ISDN yapılarına geçirmiş durumda. Bunun başlıca nedenleri telli sistem üzerinden yapılan taşıma işlemlerinde her bir görüşme için bir per ( PSTN yapılar için ) kabloya ihtiyaç duymaktadır gerek bu kabloların döşeme ve bakım işlemlerinin zor ve maliyetli olması gerekse telefon sahibi abone sistemlerinin çok fazla artması nedeni ile hatların sürekli ek istemesidir. Halbuki VOIP gibi bir sistemle bir fiber kanal üzerinden aynı anda binlerce görüşme geçebilmektedir.


VOIP sistemi temelde iki ana unsurdan oluşur, tabi ki bu ana unsurların iletişim halinde olabilmesi için arada ek unsurlarda bulunmaktadır. Ana unsurlarımız gönderici ve alıcı olarak tabir edilebilir, sesin çift taraflı akması için göndericinin aynı durumda alıcı, alıcının da aynı durumda gönderici konumuna geçebilmesi gerekmektedir. Bu durumda ses iletişimi için yanlış bilinen “ ses IP üzerinden tek taraflı akar “ kelimesini “ Ses UDP protokolü kullanmasından dolayı kontrolsüz bir akışa sahiptir ve gönderici ve alıcı konumları değişebileceği için çift taraflı akışa sahiptir” olarak çevirebiliriz. Eğer bu kelimeyi bu şekilde çevirebiliyor isek o zaman yapılan en büyük hatalardan birisi olan sistemlerimizde bulunan VOIP cihazlarımıza sadece SIP ( Session Iniation Protocol = Session Başlatma protokolü ) portunu yönlendirmemiz yetmeyecek her iki uç nokta içinde gerekli UDP portları nı NAT lamamız gerekecektir. Hali hazırda kullanmakta olduğunuz modem gateway cihazınızda  VOIP özelliği bulunmakta ise herhangi bir port natlamaya gerek duymaz cihazın Public IP adresi doğal olarak gelen VOIP isteklerine cevap verecektir.


DrayTek cihazları VOIP konusunda özellikle Türkiye de ve Genel anlamda Türkiye de kendisini kanıtlamış SIP destekli hemen hemen her cihazla uyumlu şekilde çalışabilmektedir. Bir çok codec seçeneğini aynı anda desteklemesinden dolayı sistem çok düşük hatlarda normal telefon kalitesini yakalayabilirken yüksek hızlı hatlarda aynı ortamda karşılıklı konuşma kalitesinde ses üretebilmektedir. G.711MU, G.711A, G729A/B, G723, G726_32, G722_64 gibi codecler hali hazırda desteklenmektedir. Sanıldığının aksine Skype gibi sistemler genel codec sistemlerini kullanmazlar bu nedenle standart SIP cihazları ile Skype firması aracılığı olmadan görüşme yapmaları mümkün değildir. Voip tabanlı bir yatırım esnasında en fazla dikkat edilmesi gereken sistemin operatör değiştirmek istendiğinde sorunsuzca bir başka operatöre aktarılabilir yapıda olması gerekliliğidir.

Temel olarak VOIP sistemleri Noktadan nokatya ( Poitn to Point ) ya da SIP sunucular aracılığı ile noktadan genele şeklinde çalışırlar. Kimi SIP sunucular sadece SIP adreslerini arayabilirken kimi sunucular PSTN adreslerini de FXO gatewayler aracılığı ile arayabilirler. Bir sip adresi aynı bir mail adresi mantığı ile çalılmaktadır, sip : sip portnumarası @ sip domain adı şeklinde abone numaraları belirlenir. Domain SIP port numarası ihtiyacı aynı cihazın birden fazla FX desteğine ya da aynı anda birden fazla aboneye sahip olması nedeni ile kullanılır. Bir şirkette aynı anda çalışan 10 personel var ise bunlar sırası ile 1001,1002,1003….1010 şeklinde SIP numaralarına sahip olabilir. Domain adı kullanım gerekliliği 1001 nolu abonenin nerde olduğunun anlaşılması içindir. 1001@simet.com.tr gibi SIP adresinin okunuşu Simet.com.tr adresinde bulunan 1001 nolu abone/port şeklindedir. Doğal olarak bu sistem SIP protokolü ve portu ile yapılmaktadır. ( SIP Portu 5060 TCP/UDP, SIP VoIP Ses transfer aralığı cihaza göre değişebilmekle genelde 10000-20000 arası UDP portları. )
 

Örnek SIP Sunucu sistemi;

Örnek Point to Point arama ;

 

Uç nokta VOIP cihazlarında olması gereken ve işleyişi kolaylaştıran bir çok unsur vardır, bunların başında;

SIP Account :  Bir çok SIP cihazı yine bir çok nedenden dolayı aynı anda birden fazla SIP sunucusuna bağlanabilir. Bu üzerinde bulunan her bir telefon abonesine bir numara atamak olabileceği gibi üzerinde bulunan telefon abonelerine farklı SIP sunucular aracılığı ile daha ucuza sesli görüşme maliyeti sunmak içinde geçerlidir. Bir sip cihazı görüşme/maliyet oranını her zaman en üst seviyede tutubilmek için birden çok SIP sunucu ile aynı anda çalışabilmeli ve DigitMap gibi sistemlerle aranan numaraya göre yönlendirme yapabilmelidir.


Dial Plan Özelliği : Dial Planlar kısa arama sistemidir. Telefonda üzerinde herhangi bir tuş kombinasyonu tuşlandığında arama yapılacak olan telefon numarasının aranmasını sağlar. Örnek olması açısından telefonumuzda 111 tuş kombinasyonun da tuşladığımızda aslında cihazımıza 1001@simet.com.tr adresine bir SIP paketi göndermesini karşılık alırsa bir VOIP başlatmasını istemekteyiz. VOIP sistemin bir diğer özelliği VOIP cihazımızın desteklemesi durumunda aynı IP hattı üzerinden birden fazla görüşmeyi geçirebilecek ve aynı anda bir çok çağrıya cevap verebilecek olmamızdır. Cihaz aranacak numara için PSTN hattını yedekli kullanabilmelidir, herhangi bir şekilde SIP adresi üzerinden aranan numaraya ulaşılamaması durumunda PSTN üzerinden yönlendirme yapabilmeldir.


Digit MAP : Digit map özelliği tuşlanan tuş kombinasyonu göre cihazımızda kayıtlı olan SIP hesaplarına yönlendirme tuş kombinasyonundan sonra tuşlanacak olan sayısal değerin başına ekleme yapma gibi işlemleri yapan bir sistemdir. Bu sistem sayesinde cihaz sürekli ayar yapmaya gerek kalmadan arama yaparken özel bir kod ile ya da arama yapılacak olan yerine bölgesel koduna istinaden telefon yönlendirmeleri yapabiliriz. Burada ki en büyük kolaylık farklı SIP sunucularının farklı ödeme seçenekleri ile hizmet vermesinden kaynaklanmaktadır. Bir SIP sunucu Almanya ile görüşmeyi ucuza yaparken diğer bir SIP sunucu Amerika ile görüşmeyi ucuza yapabilir hatta cihaza bağlı olan DSL hattının cihazınızın desteklemesi durumunda yine telefon hattı olarak kullanılması sağlanabilir ve şehir içi görüşmeler SIP sunuculara yönlendirilmek yerine direk bu PSTN hatta yönlendirilebilir. Bu şekilde cihazda hiç bir ek ayar yapmadan sürekli olarak ekonomik görüşme sağlanabilir. Bir VoIP cihazının desteklediği DigitMap satır ve özellik sayısı çok önemlidir, sayı arttıkca oluşturabileceğimiz yönlendirme kombinasyonlarıda o kadar fazlalşır.


Call Barring : Günümüzde Callar ID ( Arayan Tanımlama ) sistemi sayesinde, arayan numaraların tanımlanması sağlanabilmektedir. Kimi durumlarda bazı telefon numaralarından ya da bazı SIP hesaplarından çağrı almak istemeyebiliriz hatta bunların belli zamanlarda alıp bazı zamanlarda da almak istemeyebiliriz bu durumda Call barring sayesinde hattımızı belli süreler ya da sürekli olarak belli telefonlardan gelecek çağrılara kapatabilir. İstendiğinde tüm anonim ( Direk IP üzerinden yapılmış ) ya da belli bir SIP domaini için toplu çağrı kapatma yapılabilmelidir.


PSTN Setup : Bilindiği üzere bazı özel, 110 gibi numaralar VOIP hatlar üzerinden arandığında ücrete tabiidir. Halbu ki bu hatlar normal şartlar altında ücretsizdir ve acil arama gerektirdiği için hiçbir ayar yapılmadan aranabilmesi gerekmektedir. Bir VOIP cihazının olmazsa olmazlarından biriside bu sistemdir.


ZRTP-SRTP : Bu iki protokol şu ana kadar öğrendiğimiz tüm özellikler ile ayarladığımız SIP cihazımızda yaptığımız görüşmelerin karşılıklı olarak desteklenmesi durumunda dinlenemez şekilde şifrelenmesi amacını taşımaktadır. Bilindiği üzere telli sistemde yapılan görüşmeler çok basit bir kaç yöntemle dinlenebilmektedir bu na keza aynı sistem telsiz sistemler içinde geçerlidir. Bu yapılarda karşılıklı görüşmeler dışında görüşmenin gizliliği sağlanamamaktadır ki firmalar kendi iç toplantıları ya da kendi iç haberleşme sistemlerinde bu nedenle VOIP sistemini tercih etmektedir. VoIP sistemi ZRTP ve SRTP gibi sistemler sayesinde tamimiyle dinlenemez şekilde şifrelenebilir ve taşınan ses datasının güvenliği sağlanabilir. Bu özellik DialPlan tablosunda her bir numara için aktif ya da deaktif yapılabilmelidir.

Gelen çağrılar için aktif ve deaktif edilebilir olalıdır. Çağrı Call Braining sisteminde değilse ve cevaplanabilir durumda olursa sistem genel anlamda ZRTP-SRTP gibi sistemleri kullanmasına karşın bu çağrıya özel cevap verebilmelidir.

FXS Fixiksel Port : FXS portları istemcilerin bağlandığı portlar dır doğal olarak sinyal üretirler. Buraya bağladığınız bir telefon cihazından çevir sesi alabilirsiniz. Bunun anlamı FXS cihazları eski telefon santrallerinin iç hatlarına denk gelmektedir. Bu portları anolog bir santralin dış hattına bağladığınızda VoIP araması öncelikli olarak santralin dış hat numarası çevrimi ardından VoIP ya da abone numarası çevrimi şeklinde yapılır. Örnek olarak takılmış olduğu santralde dış hat numarası 701 ise ve arayacağımız numara 312 ise kendi telefon cihazımızdan 701312 aramamız lazımdır.


FXO Fiziksel Port : FXO portları sinyal üretmezler yani sinyal üreten hatlara muhtaç dırlar. Bu durumda santralin iç hatlarına ya da operatörden gelen telefon şebekesine takılabilirler. FXO portları aynı zamanda yazılımsal SIP sunucuların PSTN hatlara geçişi içinde kullanılmaktadır. FXO yapısı dahil edilmiş bir yapıda bir SIP hesabı aramak için ilk önce FXO portunun bağlı olduğu iç hat numarası çevrilmelidir. İç hat numarasının 610 ve aramak istediğimiz SIP numarasının 312 olduğunu varsayarsak telefon cihazımızda 610312 numarası çevrilmelidir.
 

• Fiziksel portlar da maalesef ülkemizin standart bir Hz değeri olmadığı için yatırı yapacağınız VoIP cihazının bir çok farklı ülkenin hazır Hz değerlerine sahip olması yada tüm hız ayarlarının ayarlanabilmesi gerekmektedir.


 Yatırım yapılacak olan VoIP cihazında birden fazla fiziksel VoIP portu bulunması durumunda kesinlikle çağrı bekletme, çağrı aktarma ( otomatik / manuel ) sistemine sahip olmalıdır. Aksi durumda fiziksel hatlara gelen çağrılar sadece o hatta özel olacak aktarım yapılamayacaktır. Cihazlarda bu sistemlerin hepsi zamanlı olarak ayarlanabilmelidir.


 İlgili linkler : https://www.simet.com.tr/index.cfm?fuseaction=objects2.how_to&product_id=-500&list_type=2&maxrows=20&keyword=voip&page=1

 

SİMET BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ A.Ş.

www.simet.com.tr